Page 697 - Mushaf Madani

PENGENALAN DAN SEJARAH RINGKAS
PERKEMBANGAN AWAL ILMU QIRAAT DAN TAJWID

A. Ilmu Qira'at

Ibnu al-Jazari mendefnisikan ilmu Qiraat sebagai ilmu yang membahaskan cara sebutan
kalimah-kalimah al-Qur’an dan perbezaannya dengan disandarkan kepada pembawanya. Tash
Kubra Zadah pula mendefnisikannya sebagai ilmu yang membahaskan di dalamnya mengenai
bentuk-bentuk susunan kalam Allah s.w.t daripada segi bentuk-bentuk percanggahannya yang
mutawatr.

Maka, difahami di sini bahawa pembelajaran ilmu Qiraat adalah bertujuan mengajar lidah
menyebut kalam Allah s.w.t mengikut cara yang sahih. Ia juga bertujuan memelihara lidah
daripada melakukan kesilapan ketka menyebut kalimah-kalimah al-Qur’an dan memelihara
Kitab Allah s.w.t daripada berlakunya penyelewengan terhadapnya atau pertukaran atau
pengubahan pada bentuk rasm atau penulisan khat atau sebutan lafaz. Selain itu, qiraat juga
menjadi dalil dan hujah kepada fuqaha’ dalam menetapkan hukum-hukum syarak untuk
dijadikan panduan kepada umat Islam.

Dikatakan bahawa orang pertama yang mengumpulkan ilmu ini di dalam sebuah kitab
ialah al-Imam Abu ‘Ubaid al-Qasim bin Salam pada kurun ke-3 Hijrah. Beliau mengarang kitab
al-Qiraat. Ada juga pendapat yang mengatakan bahawa orang pertama yang menyusun dan
mengumpulkan ilmu qiraat ialah Hafs bin Umar al-Dawri. Pada kurun ke-4 Hijrah, penyusun ilmu
qiraat tujuh yang paling masyhur ialah Abu Bakar bin Mujahid al-Baghdadiy yang meninggal
dunia pada tahun 324 H. Pada kurun ke-5 pula, al-Hafz al-Imam Abu ‘ Amru ‘Uthman bin Sa‘id
al-Daniy yang mengarang kitab al-Taysir f al-Qiraat al-Sab‘i yang akhirnya menjadi tonggak
rujukan bagi para qari’. Selain itu, beliau juga menghasilkan beberapa karya dalam bidang ini
dan lain-lain. Selain itu, antara yang tersohor dalam bidang ini juga ialah al-Imam Makki bin Abi
Talib al-Qaisi al-Qairawani yang telah mengarang sebilangan besar kitab dalam bidang qiraat
dan Ulum al-Qur’an.

Secara amnya, terdapat 10 qiraat yang masyhur yang diterima secara sah daripada Rasulullah
s.a.w. Dalam pembacaan al-Qur’an, mahu tdak mahu seseorang itu mest memilih salah satu
daripada 10 qiraat itu. Bagi setap qiraat itu terdapat cara bacaan yang khusus yang diambil
daripada imam qiraat. Umat Islam bersepakat menerima qiraat daripada 10 orang imam dan
setap imam tersebut mempunyai sekurang-kurang dua orang perawi (periwayat) yang paling
tersohor.

BIODATA RINGKAS 10 ORANG IMAM QIRAAT YANG TERMASYHUR

1. AL-IMAM NAFI’
Namanya ialah Abu Nuaim Naf‘ bin Abdul Rahman bin Abi Nu‘aim al-Laithi. Beliau
berasal dari Asfahan dan menetap di Madinah sehingga meninggal dunia pada tahun
169 Hijrah. Antara yang meriwayatkan daripadanya ialah Qalun dan Warsh.

83

SISIPAN B (PART 3).indd 83 14/09/2020 9:06 AM